MAKİNELERDE KIRMIZI BUTONLARIN ACİL DURUM MÜDAHALESİ ÜZERİNDE ETKİSİ

Makine emniyetinde saniyeler hayat kurtarır. Bu nedenle, acil bir durumda operatörün doğru butona tereddütsüz ulaşması, müdahalenin hızını ve etkinliğini doğrudan etkiler. Ancak sahada sık karşılaşılan bir hata var: Acil durdurma butonlarının yanında, aynı renkte (kırmızı) başka butonların konumlandırılması. Bu durum sadece görsel bir karmaşa yaratmakla kalmaz; aynı zamanda müdahale süresini uzatabilir ve ciddi sonuçlar doğurabilir.

🎨 Renk Kodlamasının Önemi

EN 60204-1 standardı, buton ve aktüatör renkleri konusunda oldukça nettir. Operatörlerin doğru fonksiyonu tanıyabilmesi için:

• START/ON işlevi: Beyaz, gri, siyah, yeşil
• STOP/OFF işlevi: Siyah, gri, beyaz

Aynı standart özellikle belirtir ki:

“Kırmızı renk sadece acil durum müdahale durumunda kullanılan acil durdurma tertibatı için kullanılmalıdır. Diğer STOP/OFF işlevlerinde kırmızı kullanılması yalnızca acil durdurma butonlarının yakınında olmamak kaydıyla mümkündür.”

” Bu cümleye bakarak şu yorumu yapabilirsiniz, bir bölgeye yerleştirilmiş acil durdurmanın ilk bakışta algılanabilecek ve etrafındaki kırmızı herhangi bir yapı olmadan ayırt edilebilir konumda olmasının yeterli olabileceği yorumunu yapabilirsiniz.
Standart içerisinde mesafe belirtilmemiş ancak aynı bölge içerisinde olmaması gerektiğini belirttiği için konumlandırma konusunda acilin tehlike anında ayırt edilebilirliğini engellemediği herhangi bir durumda kırmızı kullanılabilir.”

Yani, acil durdurma butonunun yakınına başka bir kırmızı buton koymak, kesinlikle önerilmez.

🚨 Müdahale Kararsızlığı ve Olası Riskler

Acil bir durumda operatörün sadece milisaniyeleri vardır. Eğer acil durdurma butonunun hemen yanında aynı renkte başka bir buton varsa, bu operatörün “hangisine basmalıyım?” diye düşünmesine neden olur. Yanlış butona basılması ya da kararsızlık sonucu geciken müdahale ise:

• Makine arızasına,
• Malzeme kaybına,
• Daha da önemlisi, insan yaralanmalarına sebep olabilir.

Bu tür bir hata, iyi niyetle yapılan ama standarda aykırı bir pano düzenlemesinin doğrudan sonucudur.

✅ Uygulama Önerileri

Makine üreticileri, bakım ekipleri ve iş sağlığı ve güvenliği için bazı kritik öneriler:

• Acil durdurma butonları yalnız başına, kolay erişilebilir ve net şekilde tanımlanmış olmalıdır.
• Aynı pano yüzeyinde başka bir kırmızı buton kullanılacaksa, bu buton fiziksel olarak uzakta ve mümkünse başka bir yüzeyde konumlandırılmalıdır.
• STOP işlevi için siyah veya gri butonlar tercih edilmelidir.

🛡️ Sonuç

Doğru renk kodlaması yalnızca estetik ya da düzenleme uyumluluğu için değil; operatör güvenliği ve hızlı müdahale açısından da kritik öneme sahiptir. EN 60204-1 standardı, acil durdurma butonlarının yakınında başka kırmızı butonların kullanılmamasını tavsiye etmektedir. Bu öneri, görsel karışıklıkların önüne geçilmesi ve müdahale sürecinin netleştirilmesi amacıyla getirilmiştir.