AT Uygunluk Beyanı Nedir?

AT Uygunluk Beyanı Nedir?

Bu yazıda, piyasada genellikle doğru bilindiği varsayılan ancak uygulamada sıkça hatalı yürütülen bir konu olan, “AT Uygunluk Beyanı” ele alınacak. 2006/42/AT Makine Direktifi kapsamında açıkça tanımlanmış olan bu beyan, her ne kadar çoğu zaman bir formalite gibi görülse de, aslında CE işaretlemesinin en kritik yapı taşlarından biridir.

Öncelikle bilindiği üzere Avrupa pazarına bir ürün sunmak isteyen her üretici, “CE” işaretiyle birlikte gelen teknik ve hukuki sorumlulukları da kabul etmek zorundadır. Bu sorumluluğun en temel belgelerinden biri ise AT Uygunluk Beyanıdır.

Peki, AT Uygunluk Beyanı tam olarak nedir? Nasıl hazırlanmalıdır ve neden bu kadar hayati bir rol oynamaktadır?

AT Uygunluk Beyanı (EC Declaration of Conformity), üreticinin ürününün Avrupa Birliği direktiflerine ve ilgili harmonize standartlara uygun olduğunu resmi olarak taahhüt ettiği belgedir. Bu beyan, üretici veya yetkili temsilcisi tarafından imzalanarak, ürünü pazara sunmadan önce hazırlanmalıdır. Aynı zamanda, CE işaretinin ürünün üzerine konulmasının temel dayanağıdır.

DoC’yi imzalamak, sadece bir evrak işlemi değildir; üretici, ürünüyle ilgili tam hukuki sorumluluğu üstlenir.

 

2006/42/EC’ye Göre AT Uygunluk Beyanı Şu Bilgileri İçermelidir:

1.Üreticinin ticari unvanı ve tam adresi ile gerekiyorsa yetkili temsilcisinin adı ve adresi,

Makine üzerindeki işaretlerle aynı olmalıdır. Üretici, AB’de yetkili temsilci atamayı tercih etmişse bu temsilcinin detayları da beyan içinde yer almalıdır.

2.Teknik dosyayı derlemeye yetkili kişinin adı ve adresi,

Tüm üreticiler, teknik dosyayı düzenlemeye yetkili kişinin adını ve adresini belirtmek zorundadır. Bu kişi, AB içinde yerleşik bir gerçek veya tüzel kişi olmalıdır ve üretici tarafından bu görevle yetkilendirilmelidir.

Teknik dosyayı hazırlamakla yetkilendirilmiş kişi, makinenin tasarımı, imali veya uygunluk değerlendirmesinden, teknik dosyada yer alan belgeleri hazırlamaktan, CE işaretlemesini gerçekleştirmekten veya AT Uygunluk Beyanını düzenleyip imzalamaktan sorumlu değildir. Bu sorumluluklar üreticide kalır.

AB içinde yerleşik üreticiler için, teknik dosyayı hazırlamakla yetkili kişi üreticinin kendisi, onun yetkili temsilcisi, üreticinin personelinden bir irtibat kişisi (AT Uygunluk Beyanını imzalayan kişiyle aynı kişi olabilir) veya üreticinin bu görevle yetkilendirdiği başka bir gerçek veya tüzel kişi olabilir. Bu kişi için “CE yöneticisi” gibi yeni görevler oluşturmaya gerek yoktur, çünkü bu kişinin statüsüne dair bir gereklilik bulunmamaktadır. Önemli olan, bu kişinin bilgiye erişimi olması ve gerekli bilgileri derleme yetisine sahip olmasıdır. Ancak, bu bilgileri sunma sorumluluğu üreticiye aittir; teknik dosyayı hazırlayan kişiye değil.

3. Makinenin tanımı ve kimliği,

Makineye ilişkin tanım ve kimlik bilgileri, makine üzerinde yer alanlarla aynı olmalıdır. AT Uygunluk Beyanında makinenin tam bilgileri yer almalıdır. Bu bilgilere yer verilmesinin amacı, hem kullanıcıların hem de piyasa gözetim makamlarının, beyanın hangi makineye ait olduğunu açıkça tespit etmesini sağlamaktır.

Genel bir kural olarak, AT Uygunluk Beyanında makinenin seri numarası belirtilmelidir. Seri üretimi yapılan makineler söz konusu olduğunda, belirli bir makine serisi için tek bir AT Uygunluk Beyanı düzenlenmesi mümkündür. Ancak bu durumda, bir makinenin bu beyan kapsamına girdiğinin açıkça tanımlanabilir olması gerekir. Bu da örneğin, makine üzerine işlenen özel bir tanımlama numarası veya ürün grubu gibi referanslarla sağlanabilir. Beyanda bu kapsam açıkça belirtilmelidir ve her bir yeni seri için yeni bir AT Uygunluk Beyanı hazırlanmalıdır. Her durumda, makine ile beyan arasındaki bağlantının kurulmasını sağlayacak tanımlama sağlanmalıdır.

4. Makinenin bu Direktifin tüm ilgili hükümlerine uygun olduğunu açıkça belirten bir ifade,

Makinenin Makine Direktifinin tüm ilgili hükümlerine uygun olduğunu beyan eden ifade, AT Uygunluk Beyanının temel öğesidir. Bu ifadede üretici veya onun yetkili temsilcisi, söz konusu makinenin Makine Direktifi Ek I’deki temel sağlık ve güvenlik gereklerinin tümüne uygun olduğunu ve uygunluk değerlendirme prosedürünün uygulandığını beyan eder.

Eğer ilgili makine, Makine Direktifine ek olarak başka bir AB mevzuatına da tabiyse, bu diğer Direktif veya Yönetmeliklere olan uygunluk da ayrıca beyan edilmelidir. Üretici, bu diğer yönetmelikler için de tek bir AT Uygunluk Beyanı düzenleyebilir, ancak her Direktifin gerektirdiği tüm bilgilerin bu beyanda yer alması zorunludur.

5. Gerektiğinde: AT Tip İncelemesini gerçekleştiren onaylanmış kuruluşun adı, adresi ve kimlik numarası ile sertifika numarası,

Eğer makine, Ek IV’te listelenmiş kategorilerden birine aitse ve üretici AT tip inceleme prosedürünü tercih etmişse, tip incelemesini yapan Onaylanmış Kuruluşun adı, adresi ve AT tip inceleme sertifikasının numarası beyan içinde belirtilmelidir.

6. Gerektiğinde: Tam kalite güvence sistemini onaylayan onaylanmış kuruluşun adı, adresi ve kimlik numarası,

Aynı şekilde, üretici tam kalite güvence sistemi prosedürünü tercih ettiyse (yine Ek IV kapsamında), bu durumda sistemin onayını veren Onaylanmış Kuruluşun adı, adresi ve kimlik numarası beyan edilmelidir.

7. Gerektiğinde, uygunluk sağlamak için kullanılan uyumlaştırılmış standartlara yapılan atıflar,

Üretici, uyguladığı uyumlaştırılmış standartlara AT Uygunluk Beyanında referans verebilir. Bu standartlar Makine Direktifi kapsamında yer alan temel sağlık ve güvenlik gereklerinin tamamını kapsıyorsa, bu durumda uygunluk varsayımı oluşur. Ancak, uyumlaştırılmış standartların kullanılması zorunlu değildir.

Makinenin üretimi üzerindeki dahili kontrollerle uygunluk değerlendirme prosedürü olarak Ek VIII’in uygulanması durumunda, üretici, AT Uygunluk Beyanında uygulanan uyumlaştırılmış standartların referanslarını belirtmelidir. Çünkü, makineye uygulanabilir tüm EHSR’leri (Temel Sağlık ve Güvenlik Gerekleri) kapsayan uyumlaştırılmış standartların uygulanması, bu uygunluk değerlendirme prosedürünün kullanılmasının bir koşuludur.

AT Uygunluk Beyanında bir uyumlaştırılmış standarda atıfta bulunulduğunda, piyasa gözetim otoriteleri, üreticinin bu standardın tüm gereklerini uyguladığını varsaymakta haklıdır. Üretici, uyumlaştırılmış bir standardın tüm şartlarını uygulamamış olsa bile, yine de bu standarda AT Uygunluk Beyanında atıfta bulunabilir. Ancak bu durumda, standardın hangi şartlarını uygulayıp uygulamadığını açıkça belirtmesi gerekir.

8. Gerektiğinde, kullanılan diğer teknik standartlara ve spesifikasyonlara yapılan atıflar,

Uyumlaştırılmış standartlar kullanılmamışsa üretici, makinenin tasarımı ve inşasında kullanılan diğer teknik belgelerin referanslarını belirtebilir. Ancak, bu tür belgelerin uygulanmasının bir uygunluk varsayımı sağlamadığı unutulmamalıdır.

9. Beyanın düzenlendiği yer ve tarih,

Beyanda yer alan yer ve tarih bilgisi, imzalı yasal belgelerde alışıldık gerekliliklerdir. Belirtilen yer genellikle, üreticinin veya onun yetkili temsilcisinin tesislerinin bulunduğu bölgedir. AT Uygunluk Beyanı, makine piyasaya sürülmeden veya hizmete sokulmadan önce düzenlenmiş olmalıdır ve AT Uygunluk Beyanında yer alan tarih, makinenin piyasaya arz edilme tarihinden (veya yalnızca üretici tarafından kullanılan makinelerde, hizmete alınma tarihinden) geç olmamalıdır.

10. Üretici veya yetkili temsilcisi adına beyanı imzalamaya yetkili kişinin kimliği ve imzası,

Üretici veya onun yetkili temsilcisi tarafından AT Uygunluk Beyanını hazırlamakla görevlendirilen kişinin kimliği, imzasının yanında belirtilmelidir. Bu kimlik bilgisi, ad ve pozisyonu içerecek şekilde anlaşılır olmalıdır.

AT Uygunluk Beyanı, üretici şirketin Genel Müdürü veya bu sorumluluğu devralmış başka bir temsilcisi tarafından imzalanabilir. AT Uygunluk Beyanı, üretici veya onun yetkili temsilcisi tarafından imzalanmalı ve saklanmalıdır. İmza, ıslak imza ya da dijital basılı imza olabilir. İmza, makineye eşlik eden Uygunluk Beyanı kopyalarında çoğaltılabilir.

Şimdi AT Uygunluk Beyanındaki kişi ve kurumlara ve bunların görevlerine bakalım;

 

ÜRETİCİ (Manufacturer)

Makineyi tasarlayan, üreten ve/veya kendi adıyla pazara sunan gerçek ya da tüzel kişidir.

Sorumlulukları:

• CE işaretini makineye iliştirmek,
• AT Uygunluk Beyanı (EC Declaration of Conformity) hazırlamak ve imzalamak,
• Teknik dosyayı oluşturmak ve saklamak (10 yıl),
• Gerekli temel sağlık ve güvenlik gereklerini (EHSR) sağlamak,
• Kullanım kılavuzunu hazırlamak (AB’nin resmi dillerinden birinde),
• Seri numarası, tip, üretim yılı gibi işaretlemeleri makine üzerine yapmak.

EU YETKİLİ TEMSİLCİ (Authorised Representative)

AB dışındaki bir üretici tarafından atanmış ve AB içinde yerleşik olan gerçek veya tüzel kişidir. Üretici adına belirli görevleri yerine getirir.

Yetkili temsilci, üreticiden yazılı bir yetki almalı ve bu yetkide, 5. Maddede belirtilen yükümlülüklerin hangilerinin kendisine devredildiği açıkça belirtilmelidir. Yetkili temsilci, bir ticari temsilci veya distribütör olmamalıdır.

Sorumlulukları (üretici tarafından yazılı olarak verilmişse):

• AT Uygunluk Beyanını imzalamak (yetkilendirme varsa),
• Teknik dosyanın bir kopyasını AB’de hazır bulundurmak ve yetkili mercilere sunmak,
• Makine Direktifine uygunlukla ilgili belgeleri muhafaza etmek,
• CE işaretinin iliştirilmesini sağlamak (ancak sadece üretici adına, kendi adına değil).

Tasarımdan sorumlu değildir. Teknik dosya içeriğini derleyebilir ama tasarımı etkilemez.

TEKNİK DOSYAYI HAZIRLAYAN (Person Compiling the Technical File)

Teknik dosyanın içeriklerini derlemekten sorumlu olan kişi veya kuruluştur. Bu kişi üretici, yetkili temsilci, danışman veya bir mühendis olabilir.

Sorumlulukları:

• Direktifin Ek VII’sine göre teknik dosyanın tüm içeriklerini toplamak ve düzenlemek:
  • Genel tanım
  • Teknik çizimler
  • Hesaplamalar, analizler, test raporları
  • Elektrik/hidrolik/pnömatik şemalar
  • Risk değerlendirmesi
  • Uygulanan standartlar listesi
  • Kullanım kılavuzu
• Bu kişi genellikle DoC’de “The person authorised to compile the technical file” ifadesiyle belirtilir.
• İlgili otorite talep ettiğinde teknik dosyayı temin etmelidir (AB’de yerleşik olması gerekir).

Yalnızca teknik belgeyi derler, CE işareti koyma ya da uygunluk beyanı imzalama sorumluluğu olmaz (eğer üretici veya yetkili temsilci değilse).

 

Sonuç olarak, bir AT Uygunluk Beyanı, sadece bir belge değil; ürünün Avrupa pazarına açılan kapısının anahtarıdır. Hazırlarken gösterilen özen, firmanın hem hukuki güvenliğini hem de marka değerini doğrudan etkiler. Eksik veya hatalı düzenlenen bir beyan, yalnızca CE işaretinin geçerliliğini değil, aynı zamanda tüm teknik dosya sistematiğini ve yasal sorumluluğu tehlikeye atar. Bu nedenle her üretici ve yetkili temsilci, bu beyanı hazırlarken yalnızca bir form doldurmadığını; aslında Avrupa’daki müşterilere ve denetim otoritelerine karşı taahhütte bulunduğunu unutmamalıdır.